Het International Community Arts Festival (ICAF) begon in 2001, toen Rotterdam werd verkozen tot Culturele Hoofdstad van Europa. De organisatoren van dit spraakmakende evenement boden fondsen aan Het Wijktheater rotterdams om een internationaal gemeenschapstheaterfestival te organiseren. Het was een tijd waarin in Nederland termen als ‘culturele diversiteit’ en ‘participatie in de kunsten’ begonnen op te duiken in kunstbeleidsstukken en als onderdeel van culturele debatten. Voor RWT waren deze problemen echter verre van nieuw. Het gezelschap co-creëerde immers al sinds 1992 originele theaterproducties voor, met en door bewoners van een aantal wijken in Rotterdam. Al eerder hadden mede-oprichters, Peter van den Hurk en Annelies Spliethof, zich beziggehouden met soortgelijk werk in Oost- en Zuid-Nederland en hadden hun wortels in geradicaliseerde theateracademies en de boodschapgedreven politieke kunstscene van de late jaren 1960 en vroege jaren 1970.
2001:
ICAF introduceerde de Engelse term ‘community theatre’ in Nederland en bood een breed publiek de kans om kennis te maken met deze groeiende wereldwijde stroming in de kunsten.
2003:
ICAF richtte zich op methodologieën voor het creëren en produceren van gemeenschapstheater. Dit keer was het evenement een mix van discussies en workshops waarin gasten hun werkwijze demonstreerden (of erover spraken), gevolgd door optredens in de avonduren.
2005:
De term ‘community art’ kwam goed en wel in Nederland terecht en de praktijk diversifieerde al snel over het hele land. ICAF nam geen genoegen meer met alleen het presenteren of verbaal presenteren van werk; we wilden iets achterlaten dat lang zou duren nadat het festival was afgelopen: onze eerste artist-in-residency was geboren.
2008:
Community arts onderzoeker Eugene van Erven kwam aan boord als programmeur en opende via zijn internationale netwerk het festival tot letterlijk alle uithoeken van de wereld. Anamaria Cruz treedt toe als festivalproducent. Voor het eerst slaagt het ICAF erin om community arts uit alle continenten te presenteren. Sindsdien, tot Eugene’s pensionering in 2020, vormden ze een onafscheidelijk team.
2011:
ICAF tilde haar interdisciplinaire en mondiale ambities naar een hoger niveau, waaronder vijf artist-in-residencies in verschillende wijken in Rotterdam. Bovendien waren de kunstdisciplines van het festival nog relatief onderontwikkeld in de Nederlandse community art sector. Achteraf gezien was 2011 misschien wel een keerpunt voor icaf. Meer dan voorheen zorgde het voor een buzz die bezoekers van ons evenement mee naar huis namen en doorgaven binnen hun eigen netwerken. Als gevolg hiervan ontvingen we verzoeken en uitnodigingen van over de hele wereld, wat op zijn beurt leidde tot nieuwe contacten in plaatsen als Portugal, Spanje en Franstalig Afrika.
2014:
Met ‘ruimte’ als thema, programmeerden we in 2014 meer dan ooit tevoren evenementen buiten: een Aboriginal-vertelvoorstelling uit Canada op een van de havenwerven, een kleurrijke en muzikale straatparade die samen met veel lokale deelnemers werd gecreëerd onder toezicht van Catalina García uit Colombia en een volledig functionerende buitenbroodoven gebouwd door Peter Schumann van Bread & Puppet Theatre.
2016:
ICAF organiseerde de eerste ICAF Summer School in Utrecht Leidsche Rijn, in samenwerking met de Sharing Arts Society. De summer schools komen voort uit de behoefte om dieper in te gaan op een specifieke methodiek dan tijdens één festival mogelijk is. Voor Nederlandse makers is het een kans om één-op-één te leren van buitenlandse community arts makers, en voor buitenlandse makers een manier om hun methodologie buiten hun eigen lokale context te testen.
2017:
ICAF breidde zijn vaste team uit met community arts dramaturg en theatermaker Jasmina Ibrahimovic in de rol van assistent-programmeur. Het is ook de eerste keer dat het ICAF samenwerkt met internationale gastcuratoren. Voor deze editie waren dat Matt Jennings (Noord-Ierland), Tania Cañas (Australië) en Bonnie Chan (China).
2018:
ICAF organiseerde zijn eerste Summer School in Barcelona, op uitnodiging van het Grec Festival, in samenwerking met Eva Garcia van Comuart. De Summer School bestond uit drie modules onder leiding van dr. Sheila Preston (UK), Forklift Danceworks (USA) en Teatro Linea de Sombra (Mexico).
2020:
In de aanloop naar het festival in 2020 werkte ICAF voor het eerst samen met internationale en nationale consultants. De consultants zijn onze ogen en oren in de wereld en wijzen op onze blinde vlekken. Met het aangekondigde vertrek van Eugene van Erven wilden we het internationale netwerk veiligstellen en verder voeden en laten groeien. De consultatiesessies hebben ook geleid tot het idee van de wereldwijde ICAF Hubs als satellietorganisaties in andere delen van de wereld.
Twee weken voor de opening van ICAF 2020 moesten we het festival annuleren vanwege COVID-19.
2021:
ICAF organiseert zijn eerste virtuele MINI ICAF, met een ICAF Hub in Singapore, in samenwerking met gemeenschapstheatergroep Drama Box. Na MINI ICAF ging Eugene van Erven met pensioen en bleef aan als vrijwillig adviseur en scout. Jasmina wordt directeur van zowel het Rotterdams Wijktheater (de moederorganisatie van ICAF) als ICAF, en bepaalt met Anamaria de richting voor de toekomst. In maart 2021 werd het team vergezeld door curator en redacteur Amy Gowen.
Het hier en nu
ICAF bouwt momenteel aan een online platform dat een virtuele manifestatie van ICAF zal zijn in de breedste zin van het woord. Daarnaast ontwikkelen we de ICAF Hubs en bereiden we ons volgende festival in maart 2023 voor!